Lekcje Astronomii:

W dniu 15.11. b.r. w Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Elblągu odbyło się  pięć sesji lekcyjnych, w których uczestniczyła młodzież szkolna z trzech szkół elbląskich:

– Zespołu Szkół Techniczno-Informatycznych

– Szkoły Podstawowej nr 21 im. Mikołaja Kopernika

– Szkoły Międzynarodowej Regent College

W zajęciach będących historyczną rekonstrukcją lekcji astronomii z wykorzystaniem repliki planetarium Jana Endersch’ a z połowy XVIII w. wzięło udział ogółem 67 uczniów oraz 3 opiekunów grup uczniowskich.

Ze względu na ogromne zainteresowanie oraz ograniczenie techniczne pozwalające na udział tylko 15 osób w jednej sesji lekcyjnej, muzeum zorganizowało 5 sesji lekcyjnych, a nie trzy jak pierwotnie planowano.

Zajęcia składały się z dwóch części – wprowadzenia do realiów epoki, dla których ilustracją była planszowa wystawa tematyczna.

Po jej oglądnięciu uczniowie przechodzili do Sali lekcyjnej w której znajdowała się replika uproszczonego modelu Układu Słonecznego, zbudowanego wg założeń kopernikowskiej koncepcji heliocentrycznej.

W trakcie lekcji uczniowie mieli sposobność wykonać ćwiczenia praktyczne z użyciem planetarium, dzięki któremu mogli zweryfikować czas synodycznego obrotu Merkurego i Wenus wokół Słońca oraz wędrówkę Księżyca wokół Ziemi, podczas której satelita ukazuje swoje różne oblicza w poszczególnych jej fazach.

Zdjęcia ilustrują przebieg zajęć lekcyjnych.

Scenariusz zajęć lekcyjnych

opierał się na zadaniach sformułowanych w instrukcji Woit’a tak, aby w trakcie lekcji można było wykorzystać możliwości edukacyjne urządzenia. Stąd zaistniała potrzeba przetłumaczenia instrukcji z języka niemieckiego na język polski.

Tłumaczenie

s. 15

Część wtóra.

O użytkowaniu i zastosowaniu tego planetarium.

Zadanie 1.

• .14.

Aby dać komuś jasny obraz tego, jak wygląda struktura całej budowli świata według kopernikanistów i w ogóle współczesnych astronomów.

1. 16

Rozwiązanie.

Sytuując w centrum tego planetarium świecącą lampę słoneczną ☉, wokół której krążą kule Merkurego i Wenus ☿ i ♀ oraz kula Ziemi ♁, wraz z kulą Księżyca ☾, które osobno obracają się wokół niej, które swoją osią a b zawsze utrzymują równoległy kierunek względem biegunów świata, i które jeszcze osobno obracają się wokół własnej osi, poruszają się od zachodu na wschód i otrzymują swoje światło z lampy słonecznej jako równie ciemne ciała: w ten sposób otrzymamy bardzo jasne pojęcie o kopernikańsko-keplerowskim lub nowszym porządku Świata. Ale polega to w skrócie na tym, że słońce, jako źródło wszelkiego światła, niemal w centrum naszego układu obraca się wokół swojej osi w ciągu 27 dni, 9 do 10 godzin, i przekazuje swoje światło wszystkim innym planetom, jako wielu ciemnym ciałom; ale wokół niego w różnych odległościach i czasach krążą Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz i Saturn, wśród których Ziemi towarzyszy planeta poboczna Księżyc, Jowiszowi cztery satelity, a Saturnowi pięć satelitów wraz z jego pierścieniem, wokół których wreszcie stoją gwiazdy stałe jak wiele słońc w dość ogromnych i nierównych odległościach.

Komentarz.

• . 15. Chociaż w tym planetarium brakuje trzech górnych planet, Marsa, Jowisza i Saturna, wraz z ich satelitami

1. 17

oraz pierścieniem tego ostatniego, jak już zostało przywołane w §. I.: niemniej jednak będzie można do pewnego stopnia wyobrazić sobie ich ciała i ruch wokół Słońca, jeśli tylko pamięta się o tym jednym, że tak jak Merkury i Wenus opisują swoje mniejsze kręgi w obrębie orbity Ziemi, tak te opisują swoje znacznie większe poza nią.

Uczestnicy zajęć byli zapraszani

przy pomocy następującej ulotki, której towarzyszyła szczegółowa informacja o przebiegu planowanych zajęć.

Uczestnicy zajęć otrzymywali pamiątkową kartkę pocztową ze stemplem, która stanowiła swoiste domknięcie obiegu informacyjnego na temat historycznej rekonstrukcji lekcji astronomii stanowiąc jednocześnie materialną pamiątkę udziału w zajęciach.